Ένα μεγάλο θέμα για κάθε δάσκαλο είναι η διαχείριση της τάξης. Προσωπικά δε μου αρέσουν ούτε η αυστηρότητα ούτε οι φωνές αλλά ούτε η τιμωρία και είναι αυτό που προσπαθώ να ελέγξω και αν όχι να εξαλείψω τουλάχιστον να περιορίσω στο ελάχιστο.
Από τη μικρή μου εμπειρία έχω παρατηρήσει τρεις τρόπους διαχείρισης:
- Η απόλυτη αυστηρότητα. Τάξεις στις οποίες επικρατεί απίστευτη ησυχία όπου ο εκπαιδευτικός αποτελεί τον φόβο και τον τρόμο. Μερικές φορές τις ζηλεύω για την ησυχία τους, αλλά τις περισσότερες μου θυμίζουν το έργο του Tadeusz Kantor "Η νεκρή τάξη" και δε θα ήθελα να δουλεύω σε μια τέτοια τάξη. Μια μικρή φασαρία σε λογικά πλαίσια είναι δείγμα δημιουργίας και ζωντάνιας. Επίσης νομίζω ότι αυτή η τακτική έχει γρήγορα αποτελέσματα αλλά όχι μόνιμα. Σύντομα, όταν τα παιδιά περάσουν σε έναν πιο "χαλαρό" δάσκαλο ή περιβάλλον απελευθερώνονται και δρουν χωρίς όρια αφού δεν έχουν μάθει γιατί πρέπει να συμπεριφόρονται έτσι κι όχι αλλιώς.
- Η απόλυτη χαλαρότητα και ο δάσκαλος φίλος. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να περνούν καλά και να βρίσκουν μια ισορροπία με τον συγκεκριμένο δάσκαλο αλλά τα παιδιά είναι δύσκολο να διακρίνουν τα όρια. Και τα όρια είναι απαραίτητα στα παιδιά. Άλλωστε όπως αναφέρεται στη Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική ο δάσκαλος ωφείλει να είναι φιλικός και όχι φίλος.
- Να αναπτύξουν έναν εσωτερικό μηχανισμό να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους. Ένας δάσκαλος μου είχε πει κάποτε ότι είναι τραγικό στις μέρες μας ελεύθεροι και μορφωμένοι άνθρωποι να μην έχουν έναν εσωτερικό έλεγχο και χρειάζονται έναν κέρβερο να τους ελέγχει.
Με αυτή την τελευταία κουβέντα πάντα να με προβληματίζει, προσπαθούσα με τη συζήτηση να κάνω τα παιδιά να σκέφτονται και να αναλογίζονται τις συνέπειες των πράξεών του.
Αλλά πώς θα πείσεις μικρούς μαθητές να καθίσουν στο θρανίο τους χωρίς να μιλούν αλλά παράλληλα να μην τους καταπιέζεις με απότομη συμπεριφορά ή φωνές;
Η λύση ήρθε ψάχνοντας στο ίντερνετ από δύο blog το "Τάξη αστεράτη" και το A cupcake for a teacher.
Αφού είχε γίνει ήδη η συζήτηση για τους κανόνες στην τάξη και στο σχολείο. Είχαν αναλογιστεί και είχαν ξεχωρίσει τις σωστές και λάθος επιλογές στη συμπεριφορά τους. Αποφάσισα να αναπτύξω δύο συστήματα για να βοηθήσω τα παιδιά να αναπτύξουν τον εσωτερικό μηχανισμό με τον οποίο θα ελέγχουν τη συμπεριφορά τους.
Φυσικά σε αυτή την προσπάθεια τίποτα δεν είναι εύκολο και τίποτα δεν γίνεται αυτόματα. Θέλει χρόνο, αλλά η αναμονή νομίζω μας αποζημειώνει!
1ο: Ο μυστικός μαθητής
Αρκετά μυστήριος τρόπος αλλά πραγματικά αποτελεσματικός!
Πάντα στην τάξη έχω ενα κουτάκι που λειτουργεί σαν κληρωτίδα για τις φορές εκείνες που όλοι θέλουν να κάνουν κάτι και δεν υπάρχει συμφωνία.
Από αυτό το κουτί λοιπόν τραβούσα καθημερινά ένα όνομα. Το όνομα έμενε κρυφό μέχρι το τέλος της ημέρας, το γνώριζα μόνο εγώ. Το παιδί του οποίου είχα δει το όνομά του ήταν "ο μυστικός μαθητής" για εκείνη την ημέρα.
Ο "μυστικός μαθητής" ήταν "υπό παρακολούθηση". Δηλαδή υποτίθεται ότι παρακολουθούσα όλη την ημέρα τη συμπεριφορά του. Αν έπεφτε 3 φορές σε κάποιο ατόπημα (πάντα είχε να κάνει με τη συμπεριφορά) τότε αποκάλυπτα ποιος ήταν και έχανε την επιβράβευση. Αν κατάφερνε να φτάσει μέχρι το σχόλασμα χωρίς να αναγκαστώ να τον αποκαλύψω, τότε σήμαινε ότι ήταν άψογος. Τότε ανέφερα τα θετικά πράγματα που έκανε όλη την ημέρα (ακόμα και το πιο ασήμαντο, ειδικά για μαθητές που θεωρούνται δύσκολοι) και έπαιρνε ένα μεγάλο γυαλιστερό αυτοκόλλητο μαζί με το χειροκρότημα όλων.
Την επόμενη μέρα κληρωνόταν άλλος "μυστικός μαθητής". Όμως αυτό δε σήμαινε ότι δε θα μπορούσε να είχε κληρωθεί κι ο ίδιος. Οπότε ποτέ κανείς δεν ήταν σίγουρος αν ήταν ο "μυστικός μαθητής" κι έτσι έπρεπε να είναι όλοι πάντα προσεκτικοί.
2ο: Η κλίμακα συμπεριφοράς
Αρχικά βρήκα και προσάρμοσα έναν πίνακα διαβάθμισης της συμπεριφοράς. Τον επεξεργάστηκα, τον έκοψα, τον κόλλησα σε χαρτόνι και τον ανάρτησα στην τάξη. Σε αυτόν έβαλα μανταλάκια με το όνομα του κάθε παιδιού επάνω.
Κάθε Δευτέρα όλοι ξεκινούσαν από το σημείο "είμαι έτοιμος να μάθω". Μέσα στην ημέρα και όταν έκρινα ότι ήταν απαραίτητο μετακίνουσα το μανταλάκι κάποιου παιδιού σε άλλο επίπεδο της κλίμακας, ανάλογα με τη συμπεριφορά του. Στόχος ήταν όλοι να φτάσουν σε όσο πιο υψηλό σημείο μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Κάθε Παρασκευή, στο τέλος της ημέρας, επιβραβεύονταν όσοι έιχαν φτάσει στο σημείο της "εξαιρετικής συμπεριφοράς" με ένα γυαλιστερό αστεράκι στο μανταλάκι τους και μια καινούρια εβδομάδα ξεκινούσε πάλι.
Τα αποτελέσματα της όλης
διαδικασίας ήταν εντυπωσιακά! Ξεκίνησα να το χρησιμοποιώ το Νοέμβρη και σιγά σιγά η συμπεριφορά των παιδιών άλλαζε και η τάξη λειτουργούσε καλά. Η αλλαγή αυτή δεν παρατηρήθηκε μόνο κατά τη διάρκεια του μαθήματος αλλά και στον τρόπο που παίζουν στο διάλειμμα και στον τρόπο που το ένα συμπεριφέρεται στο άλλο.
Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι σταδιακά δε χρειαζόταν να χρησιμοποιώ το σύστημα και μετά τις διακοπές του Πάσχα δεν το εφαρμόζω πλέον καθόλου γιατί δε χρειάζεται. Τώρα είναι μόνο ένα διακοσμητικό μέσα στην τάξη. Αν και οι μέρες αυτές είναι οι πιο δύσκολες αφού οι μαθητές σκέφτονται μόνο το καλοκαίρι και είναι αρκετά κουρασμένοι, δε χρειάζεται να ελέγξω τη συμπεριφορά τους. Έχουν αναπτύξει πια τον εσωτερικό μηχανισμό που χρειάζεται για να συμπεριφέρονται σωστά. Κι αν υπάρχουν μικρές αποκλίσεις τότε μπορείς να κάνεις μια απλή παρατήρηση ή να συζητήσεις το θέμα μαζί τους.
Μόνο κάποιες φορές θυμούνται πότε τον μυστικό μαθητή πότε τα αστεράκια, τα αναπολούν και τα αποζητούν σαν παιχνίδι!
Το υλικό βρίσκεται εδω: Κλίμακα συμπεριφοράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου