Συλλογική δημιουργία παραμυθιού...ή τα πρώτα βήματα για μικρούς παραμυθάδες! (Γλώσσα Β' τάξη - κεφ. 7)

 Όλοι έχουμε στο μυαλό μας την γραπτή έκφραση με τον όρο έκθεση. Κι όλοι έχουμε περάσει από το θρυλικό πλέον "σκέφτομαι και γράφω" των παλιών σχολικών βιβλίων. 

Έτσι όταν ακούμε "έκθεση" μας έρχεται στο μυαλό η γραφική εικόνα μιας δασκάλας να λέει "σήμερα θα κάνουμε έκθεση, βγάλτε το τετράδιό σας", να γράφει έναν τίτλο στον πίνακα, να κάθεται στην έδρα και όλα τα παιδιά ως δια μαγείας να γράφουν εύκολα και αβίαστα ένα κείμενο!

Τι καλά θα ήταν να γινόταν έτσι και όλοι να μαθαίναμε με αυτόν τον τρόπο να γράφουμε κείμενα!

 Όμως η πραγματικότητα απέχει πολύ και τέτοιες εικόνες βγαλμένες από κάποια ταινία, οδηγούν μόνο όσους έχουν την σπίθα της συγγραφής να γράφουν ένα κείμενο και τους υπόλοιπους να βασανίζονται να γράψουν 2-3 προτάσεις στην καλύτερη περίπτωση.

 Όπως έχω αναφέρει σε παλιότερη ανάρτηση (Δουλεύοντας τον γραπτό λόγο με την Μάθηση Μέσω Σχεδιασμού - η πρώτη επαφή!)η γραπτή έκφραση είναι χάρισμα και διδασκαλία. Δηλαδή για όσους δεν έχουν το χάρισμα να μπορούν να εκφράζονται γραπτώς μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα αυτή μέσα από τη διδασκαλία.

 Οπότε για να φτάσουμε στο στάδιο που τα παιδιά γράφουν αβίαστα, θα πρέπει να έχουν προηγηθεί ώρες διδασκαλίας και ίσως ούτε και τότε...αν σκεφτώ ότι μαθητές στην Γ' λυκείου πάντα φτιάχνουν ένα σχεδιάγραμμα ξεκινήσουν να γράφουν αλλά και οι συγγραφείς σβήνουν και γράφουν και σημειώνουν μέχρι το τελικό τους κείμενο!

 Στο 7ο κεφάλαιο του βιβλίου της γλώσσα της Β' τάξης του δημοτικού τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τη δομή του παραμυθιού/ιστορία και στη συνέχεια καλούνται να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία. Έτσι λοιπόν σκέφτηκα να ξεφύγω λίγο από την πρόταση του βιβλίου του δασκάλου που αναφέρει μια συλλογική παραγωγή όπου τα παιδιά αφηγούνται λίγο λίγο την ιστορία, ένα παιδί την καταγράφει και αναρτάται στην αίθουσα. Αποφάσισα να δημιουργήσουν ένα παραμύθι δουλεύοντας σε δυάδες. Με ποιον τρόπο όμως;

 Πριν φτάσουν στο σημείο της συγγραφής είχαμε επεξεργαστεί το κείμενο με τον "Ψεύτη βοσκό".
  Τα παιδιά οδηγήθηκαν να εντοπίσουν τα βασικά σημεία του κειμένου: την αρχή, τη μέση και το τέλος. 
 Ζητώντας τους να κάνουν ερωτήσεις παρατήρησαν τι περιμένουμε να μάθουμε σε κάθε ένα από αυτά τα σημεία του κειμένου. Έτσι κατάλαβαν ότι:

• στην αρχή αναφέρονται ο ήρωας, ο τόπος και ο χρόνος
• στη μέση ο ήρωας αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα και
• στο τέλος έρχεται μια λύση. 

 Την ίδια στιγμή μέσα από αυτή τη διαδικασία τα παιδιά εξασκούνταν στις ερωτηματικές προτάσεις που είχαμε δει στο προηγούμενο μάθημα. Όλες τις διαπιστώσεις των παιδιών της αποτύπωσα σε μια μικρή αφίσα. 

 

Στο τέλος του μαθήματος αυτού δούλεψαν την άσκηση 9 (σελ.39) του τετραδίου εργασιών όπου έπρεπε να βάλουν στη σωστή σειρά ένα παραμύθι. Με τον τρόπο αυτό εξασκήθηκαν να εντοπίζουν τα στοιχεία της ιστορίας καθώς την διάβαζαν κάτι που θα τα βοηθήσει να κατανοούν ένα κείμενο. Η άσκηση αυτή δόθηκε σε κάρτες αφού είναι πιο χειροπιαστό και μπορούν να τις μετακινήσουν, να τις τοποθετήσουν με τη σειρά που θέλουν και να την αλλάξουν αν χρειαστεί. Μια παρόμοια άσκηση έγινε και στο τετράδιο εργασιών, μόνο που έπρεπε να δημιουργήσουν μόνα τους το τέλος.

 Την επόμενη ημέρα τα παιδιά θυμήθηκαν ξανά τα μέρη μιας ιστορίας. Στη συνέχεια τα ρώτησα να μου πουν ιδέες. Δηλαδή:

- Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ήρωας σε ένα παραμύθι

- Πού θα μπορούσε να βρίσκεται ο ήρωας μας;

- Πότε ήταν εκεί ο ήρωάς μας;

- Τι πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ο ήρωας;

- Τι λύσεις θα μπορούσε να είχε μια ιστορία;

 Κάθε φορά που έκανα μια ερώτηση, τα παιδιά με βομβάρδισαν με ιδέες. Τις ιδέες τους τις έγραφα μονολεκτικά σε χρωματιστά χαρτιά που είχα κολλήσει στον πίνακα. 
 Μόλις στέρευε η πηγούλα στο μυαλό τους τότε έκανα την επόμενη ερώτηση. Η αλήθεια είναι ότι με εντυπωσίασαν με τις ιδέες τους!

 Στη συνέχεια τα ρώτησα ποια από αυτά τα μαθαίνουμε στην αρχή μιας ιστορίας, μου ανέφεραν τον ήρωα, τον τόπο και τον χρόνο.
  Τότε πήρα τα χαρτιά με τις ιδέες τους, τα έκοψα σε λωρίδες, έτσι ώστε σε κάθε κομμάτι να υπάρχει  μια από τις ιδέες. Μετά έβαλα την κάθε δυάδα να διαλέξει από έναν ήρωα, τόπο και χρόνο τυχαία. Χωρίς δηλαδή να βλέπουν τι θα διαλέξουν. 
 Στη συνέχεια τους έδωσα το πρώτο φύλλο εργασίας. Σε αυτό έπρεπε με τον ήρωα, τον τόπο και τον χρόνο που διάλεξαν τυχαία να συνθέσουν την αρχή μιας ιστορίας και να την εικονογραφήσουν.

 Κάθε δυάδα που τελείωνε ερχόταν και διάλεγε το πρόβλημα του ήρωα, τυχαία πάλι! Έπαιρνε το δεύτερο φύλλο εργασίας κι έπρεπε να συνεχίσει την ιστορία περιγράφοντας το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ήρωας. 
 Στο τέλος επέλεξαν μια λύση τυχαία για να ολοκληρώσουν το παραμύθι τους στο τρίτο φύλλο εργασίας. 

 Το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό αφού τα παιδιά συνεργάστηκαν άψογα και βρήκαν τρόπο να συνδυάσουν τα βασικά στοιχεία της ιστορίας που επέλεξαν με τυχαίο τρόπο! Υπήρχε και μια περίπτωση που η λύση ήταν τέτοια ώστε δεν ταίριαζε με κανέναν τρόπο, οπότε τους έδωσα την ευκαιρία να επιλέξουν πάλι στην τύχη μια άλλη λύση.

 Τελειώνοντας τα παιδιά έγραψαν τις ιστορίες τους ολοκληρωμένες στο τετράδιό τους, τις ξαναδιάβασαν κι έβαλαν έναν τίτλο. 



 Ολοκληρώνοντας τη διαδικασία τα παιδιά διάβασαν τα παραμύθια τους στην τάξη.

 Η πρώτη τους προσπάθεια να γράψουν ένα παραμύθι ήταν επιτυχημένη. Τα παιδιά συνειδητοποίησαν την ύπαρξη μιας δομής στην πλοκή του παραμυθιού, εργάστηκαν πάνω σε αυτό, συνεργάστηκαν και καλλιέργησαν την φαντασία τους. 
 Οι εργασίας τους τοποθετήθηκαν στην τάξη με την υπερηφάνεια τους να φουντώνει όταν τις είδαν!